Tutan ka capar ahhin Laimi nih kan i ngeih mi nunphung ah pumpak in ka uar cem mi kong ka zoh lai.
Ngaihchiatpinak (Condolence)
Pakhat le pakhat, a hlei in innchungkhar ah, kan i
duhdawtnak kong chimrel le langhter hi Laimi caah cun a har ngai tawn. Mi zakzum
ngai kan si. Zapi hmai ah tlumtla ngai in dawtnak le tlaihchannak a langhter
ngam mi kan si lo. Asinain, ngaihchiatnak –thihlohnak, damlonak, khawndennak—kan
ton caan ahcun Laimi pakhat le pakhat kan i dirpi ning le kan i tuarpi ning hi
aa dawh tuk mi nunphung a si. Caan tampi ahcun, ho nih a kan cawnpiak lo nain,
kan lu lawng in siloin, kan lung zong in khua kan ruat tawn tiah a ruat mi
miphun kan si ca zongah, miphun dang bantukin chimrel kan thiam lo zongah,
pawngkam le kiangkap in pakhat le pakhat kan i dirpinak te hi aa dawh kho tuk i
ka uar tuk.
Khuazeika hmun kan kal paoh ah a bu tein aa funtom mi kan
si. Bu a ser mi kan si. Ramthumnak kan phanh hnu zong ah ngaihchiatpinak cu kan
ngeih lengmang mi a si. Kan nunphung muru pakhat zong a si tiin kei cu ka hmuh
ning a si. Ngaihchiatpinak cu topinak, tthutpinak, lenkainak le ruakhumhnak ti
zong in min tampi a keng kho ve tawn.
Innpa (Neighbours)
Lai lung i khua kan rak sak i kan lenvah lio ahcun ‘innpa’
hi kan rak biapi tuk. Kawlram ka umlonak kumpi kum 10 zong a reng ve ti lo caah
zeitin thil sining aa thlen ning a si ka hngal lo. Kan rak um lio ahcun, innpa hi
hmunkhat ah kan tlawngleng tti, kan tthudir tti tawn i, chiatni tthatni ah kan
i chuah hnawh tawn.
Ram thumnak a phan cang mi Laimi tampi ca bal ahcun ‘innpa’
timi phunphai hi a thlum al kho tuk ti lo. Kan umnak ram cio nunphung zong nih
cun a ngeih pinah, rian le khai le mah chungkhar kong mah chungkhar buai ding
timi (individuality) nih khin nikhat hnu nikhat in a chilh nalh chin lengmang
ve.
Mah nak upa ttihzah upatnak (Respecting elders)
Mah nak upa ttihzah upatnak ti tik ahhin a minung kip paoh
va upat ttihzah ti siloin, kan zatlang nun nih a kalpi mi ziaza mah nak upa
sinah tla khiahmah tein umkal tthutdir le chimrel ve khi ka ti. U le nau kan i
auh ning, ‘ka u ka nau tibantuk’, nu le pa, pi le pu kan i auh ning, mah bantuk
upa kan chawnhbiak ning hna…Ram dang zong ahcun an ngeih tuk ve ko hna nain
Laimi kan i i ngeih mi tete hi kei cu ka uar deuh hna.
Ram thumnak khuasa cang ca ttheo ahhin cun phundang a si hoi
cang. Lairam ka phak lonak zong a sau fawn tikah, thil sining zeitin a va si
hnga ka thei ti lo. Mah hlan bantukin mah nak upa ttihzah upatnak hna hi a um
ti hnga maw?
Pakhat le pakhat kan i domhtlainak (Supporting each
other)
Hi pakhat le pakhat kan i domhtlaihnak hi ram dang nun kan cawnnak
(zalonnak le pumpak nun independent and individualistic lifestyles) ahhin tampi
hnu ah kan chit pah cang. Kan si khawh tawk in pakhat le pakhat aa theithiam i,
aa zaangfah i, aa domtlai mi miphun kan si. Hihi, ni nikhat ahcun ram dang le
vai nunphung nih a ci a kan hmih piak sual te lai ti hi ka phang ngaingai.
Rawlhrawmnak (Sharing meals)
Kan nun ca ahhin tirawl kan dingei or tirawl kan dinei ca
ahhin kan nung ti zong ti khawh a si. Cun, hmunkhat ah tirawl kan i hrawmnak
thawng in pakhat le pakhat hi naihniam deuh in kan tthurdir kho tawn. Cucu, ram
thumnak a phan cang mi Laimi nih kan kaltaak ngaingai mi a si cang. Lairam zong
ah nai ci khua hrawng i a dai pah ve hnga maw ka thei lo.
Adonghnak: Kei pumpak nih ka uar cem mi panga cu a cunglei
langhter mi hi an si hna. Nang zeidah na uar cem mi an si ve?
